Από το 1920 στο 2015

του Πέτρου Πιτσιάκκα, φιλολόγου – Δ/ντη 3ου Γυμνασίου

Ο μεγαλύτερος ιστορικός όλων των εποχών Θουκυδίδης έγραψε την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου (431 – 404 πΧ) γιατί ήθελε να αφήσει στις μελλοντικές γενεές ένα «κτήμα ες αεί». Πίστευε πως η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει και πως όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε παρόμοιες συνθήκες συμπεριφέρεται κατά τον ίδιο τρόπο. Ήθελε οι μελλοντικές γενεές να αποφεύγουν τα ίδια λάθη όταν συμβαίνουν, περίπου, όμοια πράγματα με το παρελθόν.

Η εκλογική αναμέτρηση της 25^ης Ιανουαρίου 2015 μας οδηγεί στο να αναζητήσουμε όμοια περίπτωση στο παρελθόν, ούτως ώστε να μην επαναλάβουμε, με βάση την άποψη του Θουκυδίδη, τα ίδια λάθη, ως προς την εκλογική συμπεριφορά. Και το ανάλογο παράδειγμα είναι οι εκλογές που έγιναν το Νοέμβριο του 1920.

Το 1920 προκηρύχθηκαν εκλογές, μετά την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών και την κατάληξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ελλάδας (Βενιζέλος), των συμμάχων και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (Σουλτάνος). Οι εκλογές του 2015 προκηρύχθηκαν, πάλι, μετά από τις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους της Ελλάδας για την αξιολόγηση, ώστε να εκταμιευθεί η τελευταία δόση της δανειακής σύμβασης και να δρομολογηθεί η μεταμνημονιακή περίοδος, οι οποίες όμως δεν κατέληξαν σε συμφωνία και θα συνεχιστούν μετά τις εκλογές. Τότε το μεγάλο εθνικό θέμα ήταν ο πόλεμος στη Μικρά Ασία και η υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Σήμερα το μεγάλο ζήτημα είναι η οικονομική κρίση, το μνημόνιο και η διάσωση της Ελλάδας από τη χρεοκοπία. Το 1920 η ελληνική κοινωνία είχε κουραστεί και γονατίσει από τους μακροχρόνιους πολέμους (Βαλκανικοί, Α΄ παγκόσμιος, Μικρασιατικός). Σήμερα είναι εξουθενωμένη από την μακροχρόνια οικονομική κρίση (ύφεση, ανεργία, περικοπή μισθών και συντάξεων, πτώση ΑΕΠ, ανθρωπιστική κρίση, κτλ).

Στις εκλογές του 1920 η αντιπολίτευση υποσχόταν τερματισμό του Μικρασιατικού πολέμου και επιστροφή των στρατιωτών στα σπίτια τους. Σήμερα υπόσχεται κατάργηση του μνημονίου και των εφαρμοστικών νόμων και επιστροφή στις πρακτικές του «αμαρτωλού» παρελθόντος. Τότε υποσχόταν απόρριψη της παρέμβασης των «ξένων», οι οποίοι στήριζαν τον «ξενόδουλο» Ελευθέριο Βενιζέλο, όπως λέει σήμερα για τους Σαμαρά – Βενιζέλο. Σ’ εκείνες τις εκλογές διακήρυττε την ανάγκη να αποκατασταθεί η πληγείσα εθνική κυριαρχία και η «αξιοπρέπεια» του ελληνικού λαού, όπως και σήμερα. Τότε ζητούσε την επάνοδο του βασιλιά Κωνσταντίνου, αδιαφορώντας για τις θέσεις των βενιζελικών ότι έπρεπε να προστατευτούν οι σχέσεις με τους συμμάχους, οι οποίοι ήταν αντίθετοι στην επιστροφή του, γεγονός που σήμαινε σύγκρουση μαζί τους. Σήμερα η αντιπολίτευση υπόσχεται κατάργηση των μεταρρυθμίσεων και καταγγελία των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας, γεγονός που προκαλεί την αντίδραση των εταίρων μας και κατ’ επέκταση τη σύγκρουση μαζί τους. Εκείνη την περίοδο, όπως και τώρα, η αντιπολίτευση επένδυε στο θυμικό, στο συναίσθημα, στην κούραση του λαού, στην οργή, στην αγανάκτηση, στο λαϊκισμό.

Το αποτέλεσμα των εκλογών του 1920 και οι εξελίξεις που ακολούθησαν είναι γνωστές. Η αντιπολίτευση κέρδισε, αλλά η νέα κυβέρνηση τη μόνη προεκλογική υπόσχεση που τήρησε ήταν η επιστροφή του βασιλιά. Ο πόλεμος όχι μόνο δεν σταμάτησε, αλλά συνεχίστηκε και το μέτωπο διευρύνθηκε και, φυσικά, οι στρατιώτες δεν επέστρεψαν στα σπίτια τους. Η νέα κυβέρνηση ήρθε σε ρήξη με τους συμμάχους, οι οποίοι μας εγκατέλειψαν, πολιτικά και οικονομικά, σε μια περίοδο που η Ελλάδα χρειαζόταν τη βοήθεια τους, εξαιτίας του ανοικτού Μικρασιατικού ζητήματος. Τελικά η πολιτική της νέας κυβέρνησης είχε ως αποτέλεσμα την διπλωματική – ευρωπαϊκή απομόνωση της Ελλάδας, γεγονός ολέθριο για μια χώρα, και την εθνική τραγωδία της μικρασιατικής καταστροφής.

Ο Θουκυδίδης, λοιπόν, μας άφησε ένα κτήμα ες αεί, ούτως ώστε ο άνθρωπος να μην επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη, όταν βρίσκεται κάτω από όμοιες συνθήκες. Γι’ αυτό και ο έλληνας πολίτης, όταν βρεθεί στην κάλπη, στις 25 Ιανουαρίου, ας έχει υπόψη του τις εκλογές του 1920 και τα αποτελέσματα τους, ώστε να πάρει τις σωστές αποφάσεις, με βάση τη λογική και την ελπίδα και όχι με βάση την οργή και την ψευδαίσθηση.

7 Ιανουαρίου 2015