«Λογικός» διαπραγματευτής ή εθισμένος τζογαδόρος

του Θάνου Ασημάκη, Πολιτευτή με Το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών

Έχοντας ασχοληθεί με την πολιτική πολύ πρόσφατα (από περίπου μέσα Ιανουαρίου πρώτη φορά) και με μόνες σπουδές ένα απλό πτυχίο του τμήματος Οικονομικής & Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου, αναρωτιέμαι: «Τι ξέρω εγώ για να τους κρίνω; Εδώ κοτζάμ καθηγητές πανεπιστημίων δυσκολεύονται στις διαπραγματεύσεις.» Όταν ο κ. Βαρουφάκης, ο Υπουργός Οικονομικών, είναι καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με βασικούς ερευνητικούς τομείς, τους: «Πολιτική Οικονομία, Πολιτική Φιλοσοφία, Πειραματική Οικονομική και Θεωρία Παιγνίων» ποιος μπορεί να τον ανταγωνιστεί;

     Φαίνεται άλλωστε και από τους ερευνητικούς του τομείς πως έχει μελετήσει αρκετά την πολιτική (παρά τις δηλώσεις του πως δεν είναι πολιτικός) και την αλληλεπίδραση των πολιτικών αποφάσεων με την οικονομία και την κοινωνία, αλλά και τα πειραματικά οικονομικά, δηλαδή πειραματισμούς σε πραγματικές συνθήκες των οικονομικών θεωριών (αν και συνηθώς αυτό γίνεται σε μικρής κλίμακας μεγέθη, και όχι σε χώρες). Επίσης έχει εξειδικευτεί και στη Θεωρία παιγνίων, μια θεωρία η οποία χρησιμοποιείται στην ανάλυση αποφάσεων. Βασική υπόθεση αυτής της στρατηγικής είναι η συμπεριφορά  του «ευφυούς» και «λογικού» παίκτη. «Ευφυούς»  με την έννοια ότι γνωρίζει τέλεια το παιχνίδι και «λογικού» με την έννοια της μεγιστοποίησης  του προσωπικού οφέλους.

   Κάπου εδώ μπλέκεται το θέμα, καθώς ενώ ο κ. Βαρουφάκης πέτυχε τους πρώτους στόχους της κυβέρνησης, την μετονομασία της τρόικας σε θεσμούς (ή Brussels group), την μετονομασία της παράτασης του μνημονίου, σε παράταση της δανειακής σύμβασης με έλεγχο επίτευξης των στόχων γιατί αλλιώς ευρώ δεν βλέπετε και τη δημιουργική ασάφεια τόσο για τους θεσμούς (τρόικα) όσο και για τους πολίτες. Την μια εβδομάδα δίνουμε στοιχεία την άλλη όχι, την μια εβδομάδα είμαστε κοντά να συμφωνήσουμε την άλλη οι Ευρωπαίοι θέλουν να μας καταστρέψουν, τη μια ξεκινάει ο αγωγός πετρελαίου την επόμενη οι Ρώσοι το διαψεύδουν, τη μια με το ζόρι βγάζουμε το μήνα Μάρτιο για μισθούς-συντάξεις αλλά καταφέραμε να δώσουμε τη δόση, την άλλη με το ζόρι βγάζουμε το μήνα Απρίλιο αλλά τα καταφέρνουμε και πάλι. Τώρα με το ζόρι βγάζουμε εβδομάδα, το καταφέραμε, με το ζόρι την επόμενη… Δημιουργική ασάφεια… Το πιο πετυχημένο.

   Έλα όμως που στράβωσε το σχέδιο και στράβωσε στην βασική υπόθεση του «λογικού» παίχτη η οποία μεγιστοποιεί το όφελος. Ποιανού; Δεν θα έπρεπε των πολιτών; Είναι όμως έτσι; Εδώ κάπου ταιριάζει και το ρητό: «Το χρήμα πολύ εμίσησαν την δόξα ουδείς» Διότι ο κ. Βαρουφάκης με εξασφαλισμένα τα οικονομικά του,  αποζήτησε τη δόξα. Ξεκίνησε δοκιμάζοντας λίγη δημοσιότητα με τις «Λαϊκές συνελεύσεις των αγανακτισμένων» και γλυκάθηκε. Ανέλαβε Υπ. Οικονομικών για τη δημοσιότητα και την ευκαιρία να πειραματιστεί με τις οικονομικές θεωρίες στην πράξη. «Κι αν σου κάτσει…» Δόξα! Μετά την συνάντηση με τον Ντάισελμπλουμ, συνεντεύξεις σε περιοδικά σε Ελλάδα και εξωτερικό, περιοδείες σε συνέδρια, πουλάει. Μέχρι και κοινωνικά περιοδικά με γεύμα στο σπίτι… Και κάπου εκεί αρχίζουν τα λάθη αλαζονείας. Στην έκσταση της δόξας υπερεκτιμάει τον εαυτό του, και μετατρέπει τη διαπραγμάτευση σε πόκερ. Αρχίζει τις μπλόφες (θεμιτές τόσο στη διαπραγμάτευση, όσο και στο πόκερ). Αλλά μπλέκεται. Τι έχει πει σε ποιόν, άλλες δηλώσεις στο εσωτερικό, άλλες στο εξωτερικό λες και ζούμε το 1980 που τα μέσα ήταν μια εφημερίδα και η κρατική τηλεόραση και όχι το 2015 με την άμεση και πολύπλευρη ενημέρωση από εφημερίδες, κανάλια ελληνικά και διεθνή, ίντερνετ με δεκάδες ενημερωτικά blogs. Βλέπει να χάνει το κοινό του, αρχίζει και η κριτική εναντίον του και χάνει τον αυτοέλεγχό του. Προσπαθεί να πείσει συμπαίχτες και αντιπάλους πως έχει καλό χαρτί, ζητώντας παράλληλα και μία δόση για να συνεχίσει να τζογάρει, και εκεί που βλέπει πως δεν πείθονται  προσπαθεί με μανία. Μανία να πείσει πως αυτός ηγείται, πως αυτός μπορεί να δώσει τη νίκη..

   Η κυβέρνηση όμως πρέπει να προχωρήσει. Να διαπραγματευτεί. Στην πραγματικότητα και όχι στη θεωρία. Δεν μπορείς με εξώφυλλα και περιοδείες να βρεις λύσεις για τους πολίτες.