Μήπως ήρθε η στιγμή να σταματήσω το κάπνισμα;

της Ιωάννας Τσάτσου

Με απόφαση που πήρε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), για να υπενθυμίζει στο κόσμο τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, στις 31 Μαΐου κάθε έτους. Κάθε χρόνο, ο ΠΟΥ και οι συνεργάτες του με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας κατά του καπνίσματος υπογραμμίζουν τους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με τη χρήση καπνού και υποστηρίζουν την ανάγκη για αποτελεσματικές πολιτικές για την μείωση της κατανάλωσης καπνού .

Το κάπνισμα σκοτώνει έως και τους μισούς χρήστες του.
Το κάπνισμα σκοτώνει περίπου 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Περισσότεροι από πέντε εκατομμύρια από αυτούς τους θανάτους είναι το αποτέλεσμα της άμεσης χρήσης του καπνού, ενώ περισσότερες από 600.000 είναι το αποτέλεσμα των μη καπνιστών που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα. Αν δεν ληφθεί επείγουσα δράση, ο ετήσιος αριθμός των νεκρών μπορεί να αυξηθεί σε περισσότερο από 8 εκατομμύρια μέχρι το 2030.
Σχεδόν το 80% των ενός δισεκατομμυρίου καπνιστών ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Η κατανάλωση των προϊόντων καπνού αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και μειώνεται σε ορισμένες υψηλού εισοδήματος και μεσαίου εισοδήματος χώρες.
Η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη σε κατανάλωση τσιγάρων, με τους άνδρες να προηγούνται με 47,4% έναντι 39,6% των γυναικών.

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ Π.Ο.Υ: Το έτος 2014 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε την εκστρατεία του για τη παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος: «World No Tobacco Day 2014: Raise taxes on tobacco» ή «Παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος 2014: Αύξηση φόρων επί του καπνού».Φέτος ο ΠΟΥ καλεί τις χώρες να αυξήσουν τους φόρους στον καπνό. Μόνο 8% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες με αρκετά υψηλούς φόρους καπνού.

Οι ερευνητές αποφάνθηκαν ότι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για τον έλεγχο της εξάπλωσης της χρήσης του καπνού είναι μέσω πολιτικών που μειώνουν άμεσα τη ζήτηση για αυτό. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πραγματοποιηθεί αυτό.Από απαγορεύσεις της διαφήμισης των τσιγάρων, απαγορεύσεις καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, αλλά το πιο ισχυρό και οικονομικά αποδοτικό μέτρο για τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο είναι η απλή αύξηση των τιμών των τσιγάρων-καπνού με τη χρήση των φόρων κατανάλωσης. Τα στοιχεία από χώρες όλων των επίπεδων εισοδήματος δείχνει ότι οι αυξήσεις των τιμών στα τσιγάρα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό μέτρο στη μείωση της ζήτησης. Οι υψηλότερες τιμές προκαλούν

τη διακοπή καπνίσματος
αποτροπή έναρξης του καπνίσματος
μείωση της υποτροπής σε εκείνους που έχουν διακόψει το κάπνισμα
μείωση της κατανάλωσης στους ήδη χρήστες.

Κατά μέσο όρο, μια αύξηση της τιμής κατά 10% για ένα πακέτο τσιγάρα αναμένεται να μειώσει τη ζήτηση τσιγάρων κατά περίπου 4% στις χώρες υψηλού εισοδήματος και κατά περίπου 5% σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, χώρες, όπου τα χαμηλότερα εισοδήματα τείνουν να κάνουν άτομα πιο ευαίσθητα στις μεταβολές των τιμών. Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιο ευαίσθητοι στις αυξήσεις των τιμών από ό, τι οι ενήλικες, έτσι αυξήσεις των τιμών έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
Οι περισσότερες κυβερνήσεις επιβάλλουν φόρους για τα προϊόντα καπνού, συμπεριλαμβανομένων των φόρων κατανάλωσης, τους φόρους προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ή γενικούς φόρους πωλήσεων και εισαγωγικών δασμών.

Από αυτές, οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης των προϊόντων καπνού είναι πιο σημαντικό για την επίτευξη του στόχου για την υγεία από τη μειωμένη κατανάλωση καπνού, δεδομένου ότι είναι μοναδικοί και εφαρμόζονται σε προϊόντα καπνού για να αυξήσουν τις τιμές τους σε σχέση με τις τιμές των άλλων αγαθών και υπηρεσιών.

Κλείνοντας ,ο ΠΟΥ αναγνωρίζει τη σημασία αυτής της πολιτικής .Έχει δεσμευθεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να σχεδιάσουν ευφυή φορολογική πολιτική για τον καπνό που ανταποκρίνεται καλύτερα στο διττό στόχου της μείωσης της χρήσης του καπνού και την αύξηση των εσόδων. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα των ενδεχομένων εσόδων μέσω των φόρων καπνού είναι η δυνατότητα δημιουργίας μίας επιπλέον δεξαμενής χρηματοδότησης των υπηρεσιών υγείας .

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Προς ενημέρωση του ευρέος κοινού δημιουργήθηκε ενότητα στην ιστιοσελιδα (http://www.moh.gov.gr/ )του Υπουργείου Υγείας με τίτλο : « Όχι στο κάπνισμα » . Στην εν λόγω ενότητα κατά του καπνίσματος, η οποία ανανεώνεται με τα τρέχοντα δεδομένα, δίνεται η δυνατότητα κατάθεσης σχολίων και απόψεων των πολιτών που επισκέπτονται την ιστοσελίδα. Επίσης στο Κέντρο Ελέγχου Ειδικού Λοιμώξεων και Πρόληψης Νοσημάτων( ΚΕ.ΕΛ.ΠΝΟ.) λειτουργεί τηλεφωνική γραμμή (1142) επικοινωνίας και αναφορών των πολιτών σχετικά με την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας με την δυνατότητα διαβίβασης των αναφορών προς τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα για κάθε περαιτέρω διερεύνηση . Επιπρόσθετα για την πολύπλευρη αντιμετώπιση του θέματος του καπνίσματος, το Υπουργείο Υγείας στα πλαίσια της συνεργασίας του με το Υπουργείο Παιδείας υλοποιεί προληπτικές δράσεις κατά του καπνίσματος και προγράμματα αγωγής υγείας στην πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση που στοχεύουν στην προστασία της υγείας των νέων και την προστασία της δημόσιας υγείας .

Τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια της ενημέρωσης για τους κινδύνους από το κάπνισμα καθώς και την κινητοποίηση των καπνιστών για τη διακοπή του καπνίσματος λειτουργούν πάνω από 40 Οργανωμένα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος σε νοσοκομεία της χώρας. Η λειτουργία των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος έχει στόχο να βοηθήσει τον καπνιστή που επιθυμεί να διακόψει το κάπνισμα και να μειώσει το σύνδρομο στέρησης εφόσον υπάρχει. Παρότι, η επιθυμία και η σκέψη όλων σχεδόν των καπνιστών είναι να διακόψουν κάποια στιγμή το κάπνισμα, μικρό ποσοστό απ’ αυτούς το επιτυγχάνουν λόγω του εθισμού τους στη νικοτίνη. Οι καπνιστές πρέπει να καταλάβουν ότι χρειάζονται επίμονη προσπάθεια ενώ οι επαγγελματίες υγείας να παρέχουν ενημέρωση και σωστή καθοδήγηση. Σκοπός των Αντικαπνιστικών Ιατρείων είναι:

H ενημέρωση των ενδιαφερόμενων σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος και για τα οφέλη της διακοπής καπνίσματος.
Η κινητοποίηση των καπνιστών για τη διακοπή καπνίσματος.
Η εφαρμογή της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής και της παρέμβασης για κάθε καπνιστή.
Η πρόληψη υποτροπής της καπνιστικής συνήθειας.

ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

1. Άμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία από τη στιγμή της διακοπής :
Μέσα σε 20 λεπτά, ο ρυθμός της καρδιάς και η αρτηριακή πίεση μειώνεται.
12 ώρες, το επίπεδο του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα σας πέφτει στο κανονικό.
2-12 εβδομάδες, η κυκλοφορία σας βελτιώνεται και η λειτουργία των πνευμόνων σας αυξάνεται.
1-9 μήνες, ο βήχας και η έλλειψη αναπνοής ελαττώνονται.
1 χρόνο, ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο είναι περίπου το μισό ενός καπνιστή.
5 χρόνια, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου μειώνεται σ “αυτόν ενός μη καπνιστή ,5 έως 15 χρόνια μετά τη διακοπή.
10 χρόνια, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται στο ήμισυ περίπου αυτού του ενός καπνιστή και τον κίνδυνο του καρκίνου του στόματος, του φάρυγγα, του οισοφάγου, της ουροδόχου κύστης, του τραχήλου της μήτρας και του παγκρέατος μειώνεται.
15 χρόνια, ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου είναι ότι από ένα μη καπνιστή του.

2. Άνθρωποι όλων των ηλικιών που έχουν ήδη αναπτύξει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το κάπνισμα μπορεί να εξακολουθούν να επωφελούνται από την εγκατάλειψη.
Στην ηλικία των 30 ετών: κέρδος σχεδόν 10 χρόνια από το προσδόκιμο ζωής.
Στην ηλικία των 40: αύξηση 9 έτη το προσδόκιμο ζωής.
Στην ηλικία των 50: αύξηση από 6 χρόνια το προσδόκιμο ζωής.
Στην ηλικία των 60: αύξηση από 3 χρόνια το προσδόκιμο ζωής.
Μετά την έναρξη μιας απειλητικής για τη ζωή ασθένειας : οι άνθρωποι που κόβουν το κάπνισμα μετά από μια καρδιακή προσβολή μειώνουν τις πιθανότητές τους να έχουν άλλη μια καρδιακή προσβολή κατά 50%.

3. Διακοπή του καπνίσματος μειώνει τις πιθανότητες για πολλές ασθένειες που σχετίζονται με το παθητικό κάπνισμα στα παιδιά,όπως τα αναπνευστικά νοσήματα (π.χ. άσθμα) .

4. Άλλα οφέλη : Η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τις πιθανότητες ανικανότητας στους άνδρες, στις γυναίκες μειώνει τις πιθανότητες για πρόωρο τοκετό, μωρά με χαμηλό βάρος γέννησης και την αποβολή.