Μια φωτογραφία του Γιάννη Σπανού …στη Ναύπακτο

 

Παρατηρώ με προσοχή την ασπρόμαυρη φωτογραφία του Γιάννη Σπανού στην Ναύπακτο στα τέλη της δεκαετίας του 60. Μοιάζει με τον συγγραφέα Γιώργο Μακρή και είναι χαμογελαστός. Η χορτάτη, πληθωρική, ουσιαστική ζωή και τροχιά του μεγάλου μας συνθέτη νομίζω αποτυπώνεται σε αυτή την sepia εικόνα. Την ίδια ώρα που πολλοί μας δημιουργοί ενώ έδωσαν πολλά, πάντα έμοιαζαν παραπονούμενοι και άλλοι ενώ έδωσαν λίγα, έμοιαζαν αναντίστοιχα ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους, ο Σπανός υπήρξε ένας δημιουργός που του χρωστά το ελληνικό τραγούδι. Ταυτόχρονα παρέμεινε και ένας αριστοκράτης μάγκας πλήρης βιωμάτων και εμπνεύσεων.

Το λέω αυτό σήμερα, που για να συναντήσεις πολλούς καλλιτέχνες πρέπει να βαδίσεις νηστικός για μέρες στην έρημο των μανατζέρ και των αυλών τους. Πολλοί εξ αυτών με χυδαίο τρόπο ζητούν μέχρι και προακρόαση για να σε δεχθούν και διαμορφώνουν ακόμη και το πλαίσιο που θα σε συναντήσουν. Την ίδια στιγμή μπορείς με απόλυτη ευκολία να πιεις το ουισκάκι σου με τον Γιάννη Σπανό σε κάποιο μπαράκι της Πατησίων ή να μοιραστείτε έναν καφέ στην Πλατεία Αμερικής. Είχα στο νου μου να πω αυτό σε πρώτη φάση, ξεφυλλίζοντας το νέο τεύχος του περιοδικού Μετρονόμος που έχει αφιέρωμα 44 σελίδων στον συνθέτη -που σύμφωνα με πληροφορίες θα τον απολαύσουμε πιθανά τον καλοκαίρι στο Ηρώδειο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών κάτι που δεν είχαμε την ευκαιρία τα προηγούμενα χρόνια. Ναι, γιατί το Ηρώδειο έχει δοθεί σε δεκάδες καλλιτέχνες με μικρότερη προσφορά από αυτή του Σπανού και μάλιστα τρεις φορές υπήρξε αρνητική απάντηση για να γίνει μια συναυλία για τον ίδιο. Προσέξτε, δεν το καταγράφω αυτό ως μια υπόμνηση γκρίνιας αλλά για την ακριβή καταγραφή των πραγμάτων. Και ούτε το Ηρώδειο από μόνο του αποτελεί δείκτη καταξίωσης. Ξέρω ας πούμε πως ο Σπανός έχει αγαπηθεί όλες αυτές τις πέντε δεκαετίες από το ευρύ κοινό. Αυτό αρκεί. Κι εδώ χρειάζεται μια σημείωση: Άλλο να κάνεις επιτυχία στο κοινό σου και άλλο στον κόσμο. Ο Σπανός αγαπήθηκε και αγαπιέται ως ο Πατριάρχης του Νέου Κύματος. Ως ο συνθέτης κύκλων όπως οι Ανθολογίες. Ως ο μελωδός της πιο άγνωστης ελληνικής ποίησης. Ως ο ειλικρινής λαϊκός και όχι λαϊκότροπος συνθέτης. Ως ο μέγας ενορχηστρωτής («Της Γης το Χρυσάφι» των Χατζιδάκι-Γκάτσου). Ως ο συνθέτης της γαλλικής σκηνής. Ως ο άνθρωπος που έκανε τραγούδια με την Juliette Greco, την Brigitte Bardot αλλά και με τον Μπικιθώτση, την Μοσχολιού, την Κατερίνα Κούκα ή τους 2002 GR («Δεν είσαι Έρωτας Εσύ»). Ως ο φορέας ενός κομψού και κοσμοπολίτικου ευρωπαϊκού αέρα που ενσωματώθηκε με άνεση στο συλλογικό αυτί των νεοελλήνων, όπως σημειώνει ο μουσικός κριτικός Αλέξης Βάκης. Και πέραν του προφανούς, δηλαδή τα εκατοντάδες σουξέ που αγαπάμε και θα αγαπούν γενιές και γενιές και που συχνά ξεχνάμε πως είναι του Σπανού, υπάρχουν δυο ακόμη σημεία που θέλω να επισημάνω: Η μουσική του έχει πολλά επίπεδα και βάθη. Δεν είναι ευθύγραμμος ο τρόπος που μελοποίησε στίχους. Το θέτω μόνο με ένα παράδειγμα: Παρατηρήστε πόσο δραματικό τραγούδι είναι το «Ναύτης βγήκε στην στεριά» σε λόγια του Μάνου Ελευθερίου. Και κάτι τελευταίο: Τα τραγούδια του είναι αποτέλεσμα ενός ανθρώπου ζυμωμένου στην προφορικότητα των καφενείων, των ξενυχτάδικων και της παρέας. Ενός ανθρώπου που απλά δηλώνει κηπουρός στο Κιάτο με πάνω από εξακόσια είδη φυτών στον κήπο του. Ενός ανθρώπου που έχει χαρεί την ζωή του πάνω απ” όλα.