Ο Κώστας Χατζής στο LepantoMag.gr

φωτο Ζωή Δενδραμή

Κατάφερε σε δύσκολους καιρούς να ανατρέψει δεδομένα και να ξεχωρίσει για τη μοναδικότητα στο ύφος του. Μετρώντας συνεργασίες με τους κορυφαίους μουσικοσυνθέτες έχει καθιερωθεί στη συνείδηση όλων ως ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές της χώρας. Ο Κώστας Χατζής μιλά στο LepantoMag.gr για τη μουσική διαδρομή του, τα δύσκολα παιδικά χρόνια, τα πρώτα βήματα, το ρατσισμό στην Ελλάδα. Κοινωνικά ευαίσθητος ο Κώστας Χατζής επιθυμεί μέσα από τα τραγούδια του να «καταγγέλει την πολιτεία με σεβασμό», όπως λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε τραγούδια; Τι ήταν αυτό που θέλατε να ειπωθεί;

Προέρχομαι από μειονότητα και για το λόγο αυτό σκέφτηκα πως θα πρέπει να δημιουργήσω τραγούδια που να αναφέρονται στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ήθελα να καταγγείλω την πολιτεία, πάντα όμως με σεβασμό.

Έχετε δηλώσει πως ο κ. Μίμης Πλέσσας ήταν ο άνθρωπος που σας πίστεψε και σας φέρθηκε εξαιρετικά στην αρχή της διαδρομής σας εν αντιθέσει με πολλούς άλλους που σας απέρριπταν. Πόσο δύσκολα ήταν τα πρώτα χρόνια;

Όταν ξεκίνησα σε αυτό το χώρο, τα πρώτα βήματα ήταν δίπλα στον παππού μου και τον πατέρα μου που υπηρετούσαν τη δημοτική μουσική. Συγκεκριμένα, ο παππούς μου Κώστας Καραγιάννης ήταν ένας από τους διασημότερους δημοτικούς κλαρινίστες της εποχής του και ο πατέρας μου Ευάγγελος Χατζής ήταν δεξιοτέχνης στο σαντούρι. Ο Μίμης ο Πλέσσας με αγκάλιασε. Μέχρι τότε είχα αντιμετωπίσει πάρα πολλές δυσκολίες. Μου έδωσε μέχρι και ρούχα δικά του να φορέσω. Τον άκουγα όταν ήμουν παιδί στη Λειβαδιά και για εμένα ήταν ένας μύθος. Μετά γνωρίστηκα με τον Θεοδωράκη, τον Ξαρχάκο, τον Μαρκόπουλο, τον Χατζηδάκι. Ήταν πολύ δύσκολο όμως να φτάσω να πω δικά μου πράγματα. Αυτό όμως που θέλω να πω είναι πως μπορεί τότε το πνευματικό επίπεδο να ήταν χαμηλό, αλλά υπήρχε ένας αυθορμητισμός, μία αγάπη, μία εκτίμηση για όσα είχαμε, μία εκτίμηση κυρίως στη φιλία.

Στις μέρες μας πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα στη μουσική; Ένας νέος καλλιτέχνης έχει πολλές περισσότερες προκλήσεις να αντιμετωπίσει θεωρείτε συγκριτικά με παλαιότερα; …Προκλήσεις που ενδεχομένως να τον απομακρύνουν από το ονείρό του και για να το προχωρήσω ακόμη περισσότερο το αποτέλεσμα είναι να χάνει και η ίδια η μουσική;

Σήμερα, το πνευματικό επίπεδο είναι πολύ υψηλό, αλλά έχει αποτύχει, γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει επίγνωση και εφαρμογή. Το άλλο είναι ότι το σύστημα έχει διαρρήξει την επικοινωνία των ανθρώπων και το τρίτο είναι ότι καταπληκτικές φωνές αντί να παρουσιάζουν φωνητικά προσόντα παρουσιάζουν σωματικά. Δε φταίνε όμως τα παιδιά αυτά. Πηγαίνουν στο χώρο με άλλα όνειρα και καταστρέφονται από αυτούς που διευθύνουν ή υποστηρίζουν το σύστημα, που θεωρώ ότι είναι διεφθαρμένο. Είναι πολύ σκληρό, γιατί στη διαδρομή τα παιδιά χάνουν την αξιοπρέπειά τους και η συνείδησή τους λερώνεται και αισθάνονται άσχημα για όσα «πέτυχαν». Υπάρχει ένα τραγούδι που λέει χαρακτηριστικά πως «πέτυχα, πέτυχα… κ’ απέτυχα», γιατί πρόδωσα τις αρχές μου. Σήμερα η αξιοπρέπεια είναι το πιο σπουδαίο πράγμα. Καλό είναι να ανεβαίνει κανείς πάνω σε ένα σκαμνί. Και να πέσει δε θα πάθει κάτι. Εάν όμως ανέβει πολύ ψηλά…ο γδούπος θα είναι μεγάλος και μπορεί να χάσει και τη ζωή του.

φωτο Ζωή Δενδραμή
Σήμερα η αξιοπρέπεια είναι το πιο σπουδαίο πράγμα.

Έχετε μιλήσει πολλές φορές για το ρατσισμό στην Ελλάδα. Εσείς προσωπικά πώς τον έχετε βιώσει στην καθημερινότητά σας; Ειδικά όταν δεν ήσαστε γνωστός.

Στην αρχή, στην παιδική μου ηλικία, ένοιωθα μίσος για τους συνανθρώπους μου και πίστευα ότι μόνον οι τσιγγάνοι πρέπει να ζούνε. Όταν μεγάλωσα όμως κατάλαβα ότι δε φταίνε όσοι με ενόχλησαν ή με πείραξαν, αλλά το σύστημα και η διαπαιδαγώγηση. Στη χώρα υπάρχει μεγάλος ρατσισμός, αλλά όχι με επίγνωση. Όταν για παράδειγμα λέει κάποιος «α, το βλάχο, το γύφτο…» δεν έχει επίγνωση του ρατσισμού. Έχω τεκμηριωμένα επιχειρήματα να πω πως εάν στην υδρόγειο υπάρχουν 2-3 λαοί που ξεχωρίζουν, ο ελληνικός είναι σίγουρα ένας από αυτούς. Δεν υπάρχει όμως παιδεία. Αγαπώ πολύ το λαό αυτό που βρίσκεται κάτω από αυτό τον ουρανό. Είμαι περήφανος που είμαι Έλληνας τσιγγάνος. Έχω μελετήσει πολύ, έχω διαβάσει πολύ για τον Έλληνα, γιατί αγαπώ αυτή τη χώρα. Ο Έλληνας όμως δεν έχει μάθει για εμένα. Δεν ξέρει πως ήρθαμε εμείς οι τσιγγάνοι εδώ. Από πού ξεκινήσαμε. Δώσαμε βέβαια και εμείς δικαιώματα, γιατί δεν είχαμε ηγέτες.

Ποια είναι τα μηνύματα που λαμβάνετε από το κοινό, δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα; Είναι διαφορετικά από εκείνα που λαμβάνατε 10 χρόνια πριν;

Θα ήθελα να ανατρέξω σε ένα ποίημα του Γιώργου Σουρή, ο οποίος έχει γράψει το εξής:

«Ποιος είδε κράτος λιγοστό σ’ όλο τον κόσμο μοναδικό

100 να εξοδεύει και 50 να μαζεύει.

Να θρέφει όλους τους αργούς, να έχει 7 πρωθυπουργούς

ταμείο δίχως χρήματα και δόξες τόσα μνήματα.

Να έχει κλητήρες για φρουρά και να σε κλέβουν φανερά

και ενώ αυτοί σε κλέβουνε, τον κλέφτη να γυρεύουνε».

Δυστυχώς, το σπορ της χώρας μας ήταν και παραμένει η διχόνοια. Αν διάβασεις όλο αυτό το ποίημα, το οποίο έχω κάνει και τραγούδι, θα πονέσεις.

Πιστεύετε ότι ο πνευματικός κόσμος της χώρας δεν έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων;

Αυτό που αναρωτιέμαι εγώ είναι: πού είναι ο πνευματικός κόσμος και δεν έχει σηκώσει σήμερα το ανάστημά του; Γιατί οι πνευματικοί άνθρωποι επιτρέπουν να συμβαίνουν όλα αυτά στη χώρα; Ξέρετε όμως και κάτι ακόμη; Δεν ξέρουμε και ποια είναι η άλλη Ελλάδα. Δάσκαλος του Αϊνστάιν ήταν ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής. Μας έχουν μιλήσει ποτέ για τον Καραθεοδωρή; Μας έχουν μιλήσει για τον Θεοτοκόπουλο; Για τον Μητρόπουλο, τον Ξενάκη, τον Μοσχονά; Δεν έχουμε ιδέα. Δεν είναι κρίμα; Εάν το ξέρω εγώ σα γύφτος, δεν είναι κρίμα να μην το ξέρει ο Έλληνας; Τα παιδιά που είναι στο σχολείο και στα Πανεπιστήμια;

Αυτό που έχει καταφέρει η Μικτή Χορωδία Ναυπάκτου είναι εκπληκτικό. Αυτό λέγεται πολιτισμός. Τα μέλη της Χορωδίας είναι πραγματικοί καλλιτέχνες. Αυτοί είναι οι πραγματικοί καλλιτέχνες.

Όσον αφορά στη μουσική σύμπραξη με τη Μικτή Χορωδία Ναυπάκτου στον κήπο Ξενία, ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;

φωτο Ζωή Δενδραμή

Ο Todor (Kabakchiev) έχει συμβάλλει τα μέγιστα στο χώρο του πολιτισμού. Εδώ, στην πόλη σας, αλλά και στη Λειβαδιά και τα Άσπρα Σπίτια. Όταν τον γνώρισα από κοντά, κατάλαβα ότι είναι πολύ σπουδαίο να γνωρίζεις τέτοιους ανθρώπους. Άνθρωποι σαν τον Todor με έχουν βοηθήσει να διαμορφώσω και τις δικές μου απόψεις πάνω σε αυτό που κάνω. Αυτό που έχει καταφέρει με τη Μικτή Χορωδία Ναυπάκτου είναι εκπληκτικό. Αυτό λέγεται πολιτισμός. Τα μέλη της Χορωδίας είναι πραγματικοί καλλιτέχνες. Το διαπίστωσα και πάλι εχθές. Αυτοί είναι οι πραγματικοί καλλιτέχνες. Εγώ είμαι επαγγελματίας και όχι καλλιτέχνης. Και όλοι εμείς που είμαστε επώνυμοι, δεν είμαστε καλλιτέχνες. Καλλιτέχνες είναι αυτοί που ξέρουν να τραγουδούν και το βγάζουν από την καρδιά τους και από τα έγκατα της ψυχής τους. Ανεβαίνουν στη σκηνή αφήνοντας πίσω τις δουλειές τους. Σε αυτούς δε λες απλά συγχαρητήρια. Λες… ευχαριστούμε! Όλο αυτό το έχει καταφέρει ο Todor και το ακόμη πιο σπουδαίο είναι πως τον αγαπούν, τον σέβονται για όλο αυτό που έχει καταφέρει να κάνει.