Άγιος Νικόλαος Βαράσοβας: Ιερό βουνό

Φυσικό οχυρό έναντι των επιδρομέων του Κρυονερίου και της ευρύτερης περιοχής του Γαλατά, ο απόκρημνος όγκος της Βαράσοβας μετετράπη από τον 9ο έως τον 12ο αι. σε κέντρο μοναστικού βίου.

Η μεγάλη ακμή του εντοπίζεται στη μεταβυζαντινή περίοδο: οι περιηγητές του 17ου αι. μιλούν για συνολικά 72 εκκλησίες, μοναστήρια και ασκηταριά. Σήμερα 4 είναι επισκέψιμα, με σημαντικότερο (και εντυπωσιακότερο) όλων τον Αγιο Νικόλαο Νότιας Βαράσοβας.Το προσβάσιμο με καΐκι σπηλαιομονάστηρο με τα διώροφα κελιά, τον τριώροφο πύργο, τον ναΐσκο και το κοιμητήριο παρουσίαζε δραστηριότητα ως λατρευτικό κέντρο από τον 9ο έως τον 19ο αι.! Παρ” όλα αυτά, αυτό που τον κάνει «μοναδικό» είναι η ύπαρξη εγκλείστρας, του υπερυψωμένου, δηλαδή, σπηλαίου, στο οποίο ανέβαινε ο «έγκλειστος» και ασκήτευε επί εβδομάδες, μήνες, ίσως και χρόνια.

Με την ψηλότερη κορυφή του να υψώνεται στα 914 μ., το «Ιερό Βουνό», ευρέως γνωστό και ως «Άγιον Ορος της Αιτωλίας», είναι ένα από τα καλύτερα αναρριχητικά βουνά της Ελλάδας.