της Ξένιας Κουναλάκη

Εχω τρεις φίλους στο Facebook που έχουν πεθάνει. Πήγα στις κηδείες τους μήνες, ίσως χρόνια πριν, αλλά εκεί υπάρχουν. Οι φωτογραφίες τους, οι παλιές χαρούμενες αναρτήσεις τους, που διακόπτονται ξαφνικά από τα posts οδύνης συγγενών και φίλων. Στη συνέχεια το Facebook σε ειδοποιεί: σήμερα έχει γενέθλια ο… Μπαίνεις στη σελίδα και βλέπεις ευχές είτε ανθρώπων, που δυσκολεύονται να συμφιλιωθούν με τον χαμό, είτε ανυποψίαστων, που δεν έχουν πάρει χαμπάρι.

Πάνω απ’ όλα σκέφτομαι τις οικογένειές τους. Την ανείπωτη θλίψη της αναπαραγωγής του πένθους και την αδυναμία να κατεβάσουν τη σελίδα του αγαπημένου τους, ελέω αυστηρής πολιτικής της εταιρείας. Πώς θα τελειώσει όλο αυτό; Θα μετατραπεί το Facebook σ’ ένα αχανές νεκροταφείο μετέωρων σελίδων;

Από την άλλη, μπορεί η παραμονή των νεκρών στον κυβερνοχώρο να λειτουργεί ιαματικά για τους οικείους. Ενα διαρκές μνημόσυνο, που βοηθά να ξορκίσουν τη λήθη. Στιγμιότυπα και βίντεο κλιπ, ταξίδια και μουσικές, πολαρόιντ μιας αποσπασματικής ζωής, όπως καταγράφηκε από τον τρόπο που επέλεξε να αυτοσκηνοθετηθεί ο χρήστης. Εχει αξία κι αυτό. Να θυμάσαι πώς έβλεπε τον εαυτό του στον καθρέφτη ο αγαπημένος σου.

Οπως επισημαίνει σε χθεσινό του ρεπορτάζ το BBC, το ζήτημα της διαχείρισης ηλεκτρονικών αρχείων μετά τον θάνατο του χρήστη είναι τεράστιο. Σε ποιον ανήκουν; Ποιος τα κληρονομεί; Διαφορετικές εταιρείες ακολουθούν ξεχωριστές πολιτικές, δεν υπάρχει μία ενιαία γραμμή. Το Facebook δέχεται μόνο έπειτα από σχετικές δικαστικές αποφάσεις να κλείσει μία σελίδα ή να τη μετατρέψει σε σελίδα μνήμης. Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν θεσπίσει μία υποτυπώδη διαθήκη, που επιτρέπει στον ιδιοκτήτη ενός λογαριασμού email π.χ. να κληροδοτήσει την αλληλογραφία του στους απογόνους του.

H απουσία νομικού πλαισίου για το θέμα των διαδικτυακών αρχείων έχει αιτία, όπως εξηγεί το BBC: το νεαρόν της ηλικίας όσων καταπιάνονταν μέχρι πρότινος με τον κυβερνοχώρο. Η πιτσιρικαρία του Facebook δεν είχε λόγο να προβληματίζεται για τον θάνατο και την τύχη του ηλεκτρονικού της ίχνους. Γιατί πίστευε ακράδαντα ότι σερφάροντας έχει εξασφαλίσει το ελιξήριο της νεότητας. Κι είναι άτρωτη. Αυτό αλλάζει σταδιακά. Η δεξαμενή χρηστών διευρύνεται, ο μέσος όρος ηλικίας μεγαλώνει. Η γήρανση των ηλεκτρονικών επιστολογράφων είναι γεγονός.

Εις το εξής η αλληλογραφία μεγάλων λογοτεχνών με τις ερωμένες τους, τεκμήριο φλογερών παθών, ενίοτε τριτοκλασάτης πορνογραφίας (βλ. «Τζέιμς Τζόις: Γράμματα στη Νόρα»), δεν θα εκχωρείται στην οικογένεια του εκλιπόντος με τη μορφή φακέλων, δεμένων με ροζ κορδέλα, αλλά σε ευρύχωρα στικάκια ή παραφορτωμένους σκληρούς δίσκους. Αρκεί βέβαια να συναινέσει η Google ή η Yahoo.

*Το άρθρο της Ξένιας Κουναλάκη δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» στις 10-10-2013.

0100