της Ιωάννας Τσάτσου
Η λοίμωξη από τον Ιό Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV, Human Immunodeficiency Virus Infection) και το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS) είναι μια νόσος του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλείται από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV).
Ο ιός και η νόσος αναφέρονται συχνά μαζί ως HIV/AIDS.
Η νόσος είναι μέιζον πρόβλημα δημόσιας υγείας σε πολλά μέρη του κόσμου, και θεωρείται πανδημία.
Ο HIV προήλθε από την Κεντροδυτική Αφρική κατά τη διάρκεια των αρχών του 20ου αιώνα. Το AIDS αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών το 1981 και η αιτία του, ο HIV, αναγνωρίστηκε στις αρχές τις δεκαετίας του 1980.
Η νόσος παρεμβαίνει στο ανοσοποιητικό σύστημα και παρεμποδίζει τη λειτουργία του, κάνοντας τα άτομα με AIDS περισσότερο πιθανά να αποκτήσουν λοιμώξεις, όπως ευκαιριακές λοιμώξεις (η λοίμωξη που προσβάλλει ένα άτομο μόνο κάτω από ειδικές συνθήκες όπως είναι η ανοσολογική ανεπάρκεια καθώς και άλλες καταστάσεις που καταβάλλουν τους μηχανισμούς άμυνας ενός ατόμου) και όγκους(σάρκωμα Kaposi,λέμφωμα Burkitt) που συνήθως δεν προσβάλουν τα άτομα με λειτουργικά ανοσοποιητικά συστήματα. Αυτή η ευπάθεια χειροτερεύει με την εξέλιξη της νόσου.
Τα στάδια του ιού και της ασθένειας σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:
- I Στάδιο: λοίμωξη από τον HIV, χωρίς συμπτώματα και δεν κατηγοριοποιείται σαν AIDS.
- II Στάδιο: περιλαμβάνει ασήμαντες εκδηλώσεις στο δέρμα και επανερχόμενες λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.
- III Στάδιο: περιλαμβάνει ανεξήγητη χρόνια διάρροια για περισσότερο από 1 μήνα, σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις και πνευμονική φυματίωση.
- IV Στάδιο: περιλαμβάνει τοξοπλάσμωση του εγκεφάλου, καντιντίαση (λοίμωξη που προκαλείται από μύκητα) του οισοφάγου, της τραχείας, των βρόγχων ή των πνευμόνων και σάρκωμα Kaposis. Αυτές οι ασθένειες είναι δείκτες του AIDS.
Άτομα με AIDS συχνά έχουν συμπτώματα λοίμωξης όπως πυρετό, ιδρώτα (ιδιαίτερα τη νύχτα), πρησμένους αδένες, κρυάδες, αδυναμία, και χάσιμο σωματικού βάρους. Αφού έχει γίνει η διάγνωση του AIDS, μέχρι στιγμής υπολογίζεται ότι ο μέσος όρος επιβίωσης με θεραπεία από αντιρετροιούς είναι περισσότερο από 5 χρόνια, αλλά επειδή νέες θεραπείες συνεχίζουν να αναπτύσσονται και επειδή ο HIV συνεχίζει να αναπτύσσει την αντοχή του στις θεραπείες, υπολογίζεται ότι ο χρόνος επιβίωσης είναι πολύ πιθανόν να συνεχίζει να αλλάζει. Χωρίς θεραπεία με αντιρετροιούς, ο θάνατος συνήθως επέρχεται μέσα σε 1 χρόνο. Οι περισσότεροι ασθενείς αποβιώνουν από ευκαιριακές λοιμώξεις.
Ο HIV μεταδίδεται πρωταρχικά με τη σεξουαλική επαφή, όπως με το πρωκτικό, κολπικό ή στοματικό σεξ, τη μετάγγιση αίματος, τις μολυσμένες υποδερμικές βελόνες(ενδοφλέβιων χρηστών κυρίως), και από τη μητέρα στο παιδί κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και τον θηλασμό. Ορισμένα σωματικά υγρά όπως το σάλιο, τα δάκρυα, τα ούρα και ο ιδρώτας δεν μεταδίδουν τον HIV εκτός εάν περιέχουν ποσότητες αίματος. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί επίσης από επαφή ενός βλεννογόνου (δηλ. ο βλεννογόνος του στόματος ή του εντέρου) με ένα σωματικό υγρό που περιέχει τον ιό, όπως αίμα, σπέρμα, κολπικά υγρά, προσπερματικά υγρά ή γάλα θηλασμού ενός μολυσμένου ατόμου.
Η προφύλαξη από την HIV λοίμωξη, πρωταρχικά μέσω της ασφαλούς σεξουαλικής επαφής και των προγραμμάτων ανταλλαγής συρίγγων και βελονών στους χρόνιους ενδοφλέβιους χρήστες, αποτελεί κλειδί για τον έλεγχο της νόσου.
Δεν υπάρχει θεραπεία ίασης ή εμβόλιο. Παρόλα αυτά η αντιρετροϊκή θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου και να οδηγήσει σε ένα προσδόκιμο ζωής κοντά στο φυσιολογικό. Παρότι η θεραπεία αυτή μειώνει τον κίνδυνο θανάτου και επιπλοκών από τη νόσο, τα φάρμακα αυτά είναι υψηλού κόστους και σχετίζονται με παρενέργειες οφειλόμενες αποκλειστικά σε αυτά (οι οποίες πολλές φορές συνδυάζονται με τις παρενέργειες που προκαλεί η χρόνια HIV λοίμωξη).
Οι γενικές εξετάσεις αίματος δεν ανιχνεύουν τον ιό ή τα αντισώματά του, για αυτό το λόγο απαιτείται μια ειδική εξέταση για να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει μολυνθεί. Το πιο αξιόπιστο είδος εξέτασης είναι το 4ης γενιάς τεστ αίματος αντισωμάτων/αντιγόνου το οποίο ανιχνεύει αντισώματα και αντιγόνο στον ιό HIV αφού περάσουν 4 εβδομάδες (και μετά) από μια επικίνδυνη επαφή.
Δυστυχώς βέβαια το AIDS από την εμφάνιση του χρησιμοποιήθηκε ως μέσο κοινωνικού στιγματισμού και αποκλεισμού. Ο φόβος μπροστά στην ασθένεια και τον θάνατο, στο άγνωστο, η άγνοια γύρω από το AIDS, , τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις σχετικά με διαφορετικούς τρόπους ζωής και διαφορετικές, οδήγησαν πολύ γρήγορα στον στιγματισμό και την κοινωνική διάκριση των οροθετικών ατόμων.
Στη χώρα μας, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το HIV/AIDS 2008 – 2013 αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη παρέμβαση εκ μέρους της οργανωμένης Eλληνικής πολιτείας για την καταπολέμηση του HIV/AIDS. Αποτελεί επίσης καθοριστικό σταθμό στην υγειονομική ιστορία της χώρας. Για πρώτη φορά μπαίνουν στέρεες βάσεις για το σχεδιασμό και την υλοποίηση εθνικής και βιώσιμης πολιτικής για ένα θέμα που αφορά στη Δημόσια Υγεία, αλλά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η επιδημιολογική επιτήρηση του HIV στην Ελλάδα πραγματοποιείται κυρίως από το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης των περιστατικών HIV/AIDS και των θανάτων από αυτόν.Η παρακολούθηση αυτή γίνεται από το Γραφείο ΗΙV λοίμωξης και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων του ΚΕΕΛΠΝΟ. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2013 καταγράφηκαν 13,496 περιστατικά HIV λοίμωξεις.Από αυτά τα άτομα 3,054 έχουν εμφανίσει ΑIDS και περίπου 6,150 βρίσκονται υπό αντιρετροιική θεραπεία.Οι θάνατοι ανέρχονται τους 2,380.
Δυστυχώς τα περιστατικά έχουν αυξηθεί σημαντικά από το 2010 και έπειτα…Τα τελευταία έτη επίσης έχουν αυξηθεί τα περιστατικά ΗIV στους χρόνιους ενδοφλέβιους χρήστες ναρκωτικών έως σε επίπεδο επιδημικής έκρηξης.Αυτή η αυξητική τάση ξεκίνησε το 2011 ,κορυφώθηκε το 2012 και φαίνεται να υποχωρεί (από τα στοιχεία του πρώτου δεκάμηνου ) για το 2013.Σε αυτή τη φάση υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση και επαγρύπνηση από τις υγειονομικές αρχές για να μην υπάρξει περαιτέρω μετάδοση του ιού όχι μόνο σους χρήστες αλλά και σε άλλες ομάδες πληθυσμού.
Και κλείνοντας, στο σημερινό πλαίσιο της παγκόσμιας κρίσης οφείλουμε να μιλάμε για το παράγοντα κόστος.
Η τιμή των βασικών αντιρετροϊκών φαρμακευτικών αγωγών έχει σαφώς μειωθεί αλλά οι τιμές των φάρμακων για τους ασθενείς που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, είναι απρόσιτες στις πιο φτωχές χώρες τις οποίες μαστίζει ο ιός HIV. Τη συγκεκριμένη κατάσταση καταδικάζουν συνεχώς, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως ,το κόστος περίθαλψης ασθενών με AIDS ήταν και παραμένει υψηλό, με τάση αύξησης. Το κόστος της περίθαλψης ποικίλλει αναλόγως του σταδίου της νόσου στο οποίο βρίσκεται ο ασ
θενής. Το χαμηλότερο κόστος έχει ο άρρωστος σε αρχικά στάδια της HIV-λοίμωξης,
ενώ το υψηλότερο ο άρρωστος σε προχωρημένα στάδια, με πολλαπλές ευκαιριακές λοιμώξεις και νεοπλασίες. Τα ενδιάμεσα στάδια του A
IDS αντιστοιχούν σε ενδιάμεσα ύψη δαπανών. Τον κύριο όγκο του κόστους αυτού αποτελούν οι δαπάνες για φάρμακα (~ 60%) και μάλιστα, σε πολύ σημαντικότερο ποσοστό απ” ότι παλαιότερα.
8
1
0
0
