της Ιωάννας Τσάτσου

Η ψυχογενής ανορεξία (anorexianervosa) είναι ένα σύνδρομο-μία διατροφική διαταραχή κατά το οποίο το άτομο με τη θέληση του περιορίζει την πρόσληψη τροφής, ώστε το βάρος του και η σωματική του εικόνα να είναι σημαντικά κάτω από το μέσο όρο για την ηλικία του και τη σωματική του ανάπτυξη. Το άτομο που πάσχει  χαρακτηρίζεται κυρίως από άρνηση για διατήρηση ενός υγιούς φυσιολογικού βάρους και έναν μανιώδη φόβο για την απόκτηση βάρους σε συνδυασμό με μια διαστρεβλωμένη εικόνα για τον εαυτό τους που μπορεί να διατηρηθεί από διάφορες προκαταλήψεις σχετικά με το σώμα του ή της, το φαγητό και την διατροφή τους.

Η διαταραχή αναπτύσσεται κυρίως στα κορίτσια και  γίνεται έντονη κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Είναι συχνότερη 8 με 12 φορές στα κορίτσια από τα αγόρια.Eιδικότερα η  εμφάνιση της ψυχογενούς ανορεξίας έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Υπολογίζεται ότι 0,15-1% των εφήβων και των νέων ενηλίκων εμφανίζουν τη διαταραχή. Η διαταραχή εμφανίζεται στις δυτικές αναπτυγμένες χώρες ενώ είναι σχεδόν ανύπαρκτη στις χώρες του τρίτου κόσμου.Η διαταραχή σπάνια εμφανίζεται πριν την ήβη. Συνήθως συμβαίνει στην ηλικία 13-18 ετών, με συνήθη ηλικία έναρξης τα 17 έτη. Πολύ σπάνια εμφανίζεται μετά την ηλικία των 40 ετών.

 Για να τεθεί  η διάγνωση της ψυχογόνου-νευρογενούς ανορεξίας  θα πρέπει να υπάρχει  απίσχναση(απώλεια βάρους κάτω από 85% του φυσιολογικού αναμενόμενου σύμφωνα με τη διάπλαση και την ηλικία)και να οφείλεται στην ύπαρξη σωματικών ή ψυχιατρικών παθήσεων.

Τα άτομα με νευρική ανορεξία συνεχίζουν να νιώθουν πείνα αλλά επιτρέπουν στους εαυτούς τους μόνο πολύ μικρές ποσότητες φαγητού. Η μέση ημερήσια πρόσληψη θερμίδων για άτομα με ανορεξία είναι 600-800 θερμίδες αλλά υπάρχουν και ακραίες περιπτώσεις ολικής αθρεψίας. Η διατροφική τους συμπεριφορά, χαρακτηρίζεται επίσης από αυστηρές και εξαντλητικές δίαιτες, ή υπερκατανάλωση τροφών σε σύντομο χρονικό διάστημα και πρόκληση εμετού στη συνέχεια, λόγω ενοχών, αποφυγή γευμάτων ή πέταμα του φαγητού στα κρυφά, όπως επίσης και άλλες ιδιόρρυθμες συνήθειες, όπως το κρύψιμο του φαγητού μέσα στο σπίτι. Η εξέλιξη της διαταραχής έχει  επιπτώσεις στην εικόνα και τη λειτουργία του σώματος, ιδίως στο δέρμα που  γίνεται θαμπό εξαιτίας της αφυδάτωσης και πιθανόν ερυθηματώδες και πετεχειώδες, τα μαλλιά εξασθενούν, τα δόντια καταστρέφονται (τερηδόνα). Παρατηρείται υπόταση, αρρυθμία, αναιμία, ταχυκαρδία, αμηνόρροια, ηλεκτρολυτικές διαταρραχές, υπερκόπωση, αλλά και γαστρεντερολογικά (δυσκοιλιότητα). Μπορεί να χρειασθεί νοσηλεία για τα άτομα που πάσχουν από σοβαρό υποσιτισμό-καχεξία λόγω της έλλειψης τροφής. Η συμβολή ενός διατροφολόγου είναι  σημαντική.

Τα άτομα που νοσούν δεν αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις, αποφεύγουν κοινωνικές δραστηριότητες που μπορεί να συσχετίζεται με το φαγητό και εμφανίζουν μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον .Συχνά  μοναδική τους ευχαρίστηση προκύπτει από την απώλεια κιλών. Επίσης 
συχνά το άτομο που οδηγείται στη ανορεξία έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση, εκδηλώνει γενικευμένο άγχος και τρέφει μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον εαυτό του.

Όσον αφορά το περιβάλλον των ατόμων αυτών, η οικογένεια και οι φίλοι τους μπορεί να αισθάνονται σύγχυση και ψυχική ένταση και αυτό καθιστά δύσκολη τη συμπαράστασή τους και βοήθεια προς τον ασθενή. Η υποστήριξη καθώς και η επιμόρφωση και η καλύτερη κατανόηση του προβλήματος από τους οικείους του ασθενή, αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας των ατόμων αυτών.

Η αντιμετώπιση της ψυχογενούς ανορεξίας είναι πολύ  δύσκολη και απαιτεί προσέγγιση του προβλήματος από πολλούς ειδικούς και συνίσταται  τακτικό ιατρικό έλεγχο, εφαρμογή προγράμματος σίτισης και σε ψυχολογική θεραπεία του ασθενούς και της οικογένειας. Οι ψυχολογικές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να αλλάξει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαταραγμένο τρόπο διατροφής (γνωσιακή-συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία,ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, οικογενειακή ψυχοθεραπεία, συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης) Μπορεί να γίνει χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων για τη μείωση των αισθημάτων της κατάθλιψης και του άγχους.

Η έγκαιρη δίαγνωση της νόσου συμβάλλει στην καλύτερη εξέλιξη και θεραπεία του ατόμου. Αν η νευρική ανορεξία αντιμετωπισθεί από νωρίς, αυτό θα βελτιώσει την έκβαση της ανάρρωσης. Η ανάρρωση μπορεί να πάρει μήνες ή χρόνια, αλλά η πλειοψηφία των ατόμων αναρρώνουν.

18200