της Ιωάννας Τσάτσου

Με αφορμή τη 14η Νοεμβρίου που έχει θεσπιστεί ως παγκόσμια ημέρα κατά του διαβήτη, ας μιλήσουμε λίγα για αυτό το ζήτημα που έχει λάβε μεγάλες διαστάσεις.

Στη χώρα μας, τα τελευταία 30 χρόνια ο διαβήτης έχει τετραπλασιαστεί, ενώ εκτιμάται ότι το 8% – 9% του πληθυσμού (800-900 χιλιάδες) πάσχει από τη νόσο. Επίσης, υπάρχει και ένα ποσοστό 3% – 4% που δε γνωρίζει ότι έχει διαβήτη. Η κατάσταση παγκοσμίως δεν είναι διαφορετική. Μέσα σε 30 χρόνια εξαπλασιάστηκε ο αριθμός των πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη σε όο τον κόσμο και από 50 εκατομμύρια που ήταν τη δεκαετία του ’80, έφτασαν τα 350 εκατομμύρια σήμερα.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα.

Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι διάφορες τροφές στον οργανισμό χρησιμοποιούνται με τη βοήθεια της ινσουλίνης, η οποία είναι απαραίτητη ώστε τα κύτταρα να παίρνουν την ενέργεια που χρειάζονται. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας. Ο σακχαρώδης διαβήτης οφείλεται σε ανεπάρκεια έκκρισης ινσουλίνης από το πάγκρεας ή σε μειωμένη αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης που παράγεται. Στη συγκεκριμένη πάθηση, το σάκχαρο που παίρνει ο οργανισμός από τις τροφές παραμένει στο αίμα και δεν μπαίνει στα κύτταρα. Για το λόγο αυτό, βρίσκεται σε υψηλές ποσότητες στο αίμα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη;

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:

•   αυξημένη δίψα

•   πολυουρία

•   κούραση

•   έντονη πείνα που οδηγεί σε πολυφαγία

•   απώλεια βάρους

•   θάμπωμα στην όραση

Yπάρχουν οι εξής τύποι σακχαρώδη διαβήτη: σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2,  διαβήτης κύησης,  ο λανθάνων αυτοάνοσος διαβήτης των ενηλίκων και  ο δευτεροπαθής διαβήτης, ως συνέπεια άλλων νοσημάτων και μετά από λήψη ορισμένων φαρμάκων. Η πλειοψηφία των διαβητικών ανήκουν σε έναν από τους δύο τύπους: στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, στον οποίο το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη. Εμφανίζεται κατά κανόνα σε παιδιά και νέους ενήλικες. Όλοι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, χρειάζονται ινσουλίνη για να διατηρήσουν το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα Και έπειτα στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, στον οποίο το πάγκρεας παράγει μεν ινσουλίνη, αλλά όχι όση χρειάζεται ο οργανισμός ή η ινσουλίνη δε λειτουργεί αποτελεσματικά. Εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικες ή σε υπέρβαρα άτομα. Η εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 έχει λάβει διεθνώς το χαρακτήρα επιδημίας. Αντιμετωπίζεται με υγιεινή διατροφή, σωματική άσκηση και αργότερα με την προσθήκη αντιδιαβητικών δισκίων στη θεραπευτική αγωγή. Σε κάποια χρονική στιγμή θα χρειαστεί και προσθήκη ινσουλίνης που χορηγείται σε ενέσιμη μορφή υποδορίως.

Τώρα όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου. Στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 δεν υπάρχουν, γνωστοί τουλάχιστον, παράγοντες κινδύνου. Αντίθετα, στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπάρχουν παράγοντες κινδύνου και είναι οι ακόλουθοι:

• Ηλικία μεγαλύτερη ή ιση με τα  45 χρόνια

• Αυξημένο σωματικό βάρος (Δείκτης μάζας σώματος >= 25 kgr/m2)

• Γενετική προδιάθεση (Συγγενείς πρώτου βαθμού με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2)

• Καθιστική ζωή

• Υπέρταση

• Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων (>= 250mg/dl)

• Χαμηλά επίπεδα HDL-χοληστερόλης (<=35 mg/dl)

• Ιστορικό αγγειοπάθειας

Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την καρδιά, τα νεφρά, τα νεύρα, τους οφθαλμούς και τα πόδια(διαβητικά έλκη).

Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική, ώστε ο διαβητικός να ακολουθήσει ορισμένη θεραπεία, όχι μόνο για την ανακούφιση των συμπτωμάτων αλλά και για την αποφυγή ή καθυστέρηση ανάπτυξης χρόνιων επιπλοκών. Η βάση  της θεραπείας είναι η εφαρμογή ειδικής δίαιτας με στόχο τη μείωση του σωματικού βάρους. Επίσης   ύψιστης σημασίας είναι η αύξηση της σωματικής άσκησης και η διακοπή του καπνίσματος.Φαρμακευτική αγωγή με χορήγηση ινσουλίνης άμεσα, όταν με τα αντιδιαβητικά δισκία δεν επιτυγχάνεται καλή ρύθμιση.Για να συμμορφωθεί ο ασθενής με τη θεραπεία και την αλλαγή του τρόπου ζωής χρειάζεται εξατομικευμένη εκπαίδευση του ασθενούς από τους επαγγελματίες υγείας. Αξιολογώντας τις ανάγκες του ασθενή επιτυγχάνεται ενεργός συμμετοχή του και ενθάρρυνση συμπεριφορών αυτοφροντίδας. Έρευνες δείχνουν ότι ασθενείς που ενημερώθηκαν πριν από την έναρξη της ινσουλινοθεραπείας  έχουν λιγότερο άγχος, υψηλή ικανοποίηση και καλύτερη ποιότητα ζωής.Τέλος κρίνεται απαραίτητος ο περιοδικός έλεγχος από καρδιολόγο, οφθαλμίατρο, διαβητολόγο και με εκτέλεση διαφόρων εξετάσεων.

 Κλείνοντας επειδή η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία…ας μη ξεχνάμε τα εξής:

• Μέτρηση σακχάρου αίματος στους ενήλικες ανά τριετία και ανά διετία στα παχύσαρκα άτομα

•Σωστή διατροφή με στροφή στη μεσογειακή δίαιτα: 
-Αποφυγή ραφιναρισμένων υδατανθράκων (ζάχαρη, λευκό αλεύρι, σακχαρούχα 
ποτά)

-Πρόσληψη υδατανθράκων που ανευρίσκονται στο ρύζι, στα δημητριακά, στα όσπρια και στα περισσότερα φρούτα (αποδομούνται αργά και έτσι διατηρούν σταθερό τον δείκτη σακχάρου)

• Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους

• Συστηματική φυσική άσκηση

12100