ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ: Η ΦΕΤΙΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ
Με οδηγό τον Δον Κιχώτη
Εκδηλώσεις μνήμης για την 443η επέτειο διοργανώνει ο Δήμος Ναυπακτίας, από 5 έως 10 Οκτώβρη
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου έμεινε στην Ιστορία ως μία από τις φονικότερες του είδους, καθώς μέσα σε 5 ώρες χάθηκαν 20 έως 30 χιλιάδες Τούρκοι και 7.500 χριστιανοί. Θα αποτελέσει, βέβαια, αυτή η νίκη των ενωμένων χριστιανικών δυνάμεων το έναυσμα για εμπνευσμένα έργα στη ζωγραφική και τη λογοτεχνία, καθώς σύντομα το γεγονός θα περάσει στους επερχόμενους ως θρύλος.
Εφέτος ο Δήμος Ναυπακτίας διοργανώνει από τις 5 έως τις 12 Οκτώβρη στο ενετικό λιμάνι της πόλης εκδηλώσεις μνήμης για την 443η επέτειο από την ιστορική Ναυμαχία, η οποία «…ήταν η πιο μεγαλόπρεπη στιγμή που γνώρισαν οι περασμένοι ή τούτοι οι σημερινοί καιροί, ή που θα δούνε οι μελλούμενοι…» όπως έγραψε ο συγγραφέας του «Δον Κιχώτη».
Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες σε ηλικία 24 ετών, συνομήλικος του στόλαρχου Δον Χουάν, με την ιδιότητα του αξιωματικού στη γαλέρα «Μαρκέζα», τραυματίστηκε στο αριστερό του χέρι σε μάχη που έγινε στο κατάστρωμα του σκάφους του. Στην υπόλοιπη περιπετειώδη ζωή του η αναπηρία του αποτέλεσε για τον ίδιο μια τιμητική ανάμνηση, όπως συνήθιζε να γράφει.
Επέτειος El Greco
Στις εορταστικές εκδηλώσεις Θα μιλήσουν ιστορικοί και πανεπιστημιακοί και οι τοτεμικές μορφές του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη στις 6/10 στο Φετιχιέ Τζαμί θα αποτελέσουν προσκύνημα στη θυσία όσων χάθηκαν στα κύματα.
«Στην επέτειο των 400 χρόνων από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco) είναι αφιερωμένο το έτος 2014» μας λέει ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Γιάννης Ράπτης. «Το βίο του «Ελληνα Οδυσσέα» που ξεκινάει από τη βενετοκρατούμενη Κρήτη, πάει στη Βενετία, μετά στη Ρώμη, καταλήγει σε ένα μακρινό μέρος και καταφέρνει να γίνει ο μεγαλύτερος ζωγράφος της Ισπανίας παρακολουθούμε μέσα από την ομώνυμη ταινία του Γιάννη Σμαραγδή στην Παπαχαραλάμπειο Αίθουσα.
Η ημερίδα «Στον απόηχο της Ναυμαχίας» που διοργανώνεται στις 8/10/2014 προβάλλει τη σχέση των σημερινών Ναυπακτίων με την ιστορικότητα του τόπου τους και την τέχνη, στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής προοπτικής, πώς βιώνουν την ιστορική μνήμη ώς σήμερα αλλά και πώς οι επισκέπτες προσλαμβάνουν τη σχέση αυτή.
Πρωτότυπη και διαφορετική η φετινή Αναπαράσταση της Ναυμαχίας ζωντανεύει μέσα από τη λογοτεχνική ματιά του Μιγκέλ ντε Θερβάντες το Σάββατο, 11 Οκτωβρίου το βράδυ και ώρα 20.30 στο ενετικό λιμάνι της Ναυπάκτου».
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου ή του Λέπαντο (Lepanto), όπως αποκαλούσαν την πόλη οι Βενετοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι, είναι γνωστό ότι δεν υπήρξε μόνο η πιο σημαντική ναυτική σύγκρουση του 16ου αιώνα, αλλά αποτέλεσε και ένα κοσμοϊστορικό γεγονός που έθεσε ορόσημο στην παράλληλη ιστορική πορεία της χριστιανικής Δύσης και της οθωμανικής Ανατολής.
Το εξαιρετικό πολεμικό κατόρθωμα του συνασπισμένου χριστιανικού στόλου, που έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 1571 έξω από τα νερά της Ναυπάκτου, κλόνισε το θαλασσινό αήττητο των Τούρκων.
Μολονότι η νίκη των συνασπισμένων δυνάμεων έμεινε ουσιαστικά αναξιοποίητη, αφού δεν συνοδεύθηκε από κάποια εδαφική κατάκτηση, η επίδρασή της υπήρξε καταλυτική για το ηθικό των λαών της Δυτικής Ευρώπης. «Εκείνη την ημέρα γίνηκε αφορμή να σκορπιστεί η πλανερή ιδέα που είχε όλος ο κόσμος και όλα τα έθνη πως οι Τούρκοι ήταν τάχα ανίκητοι στη θάλασσα. Εκείνη την ημέρα συντρίφθηκε η οθωμανική αλαζονεία και η φαντασία», γράφει χαρακτηριστικά στον «Δον Κιχώτη» του για τη ναυμαχία της Ναυπάκτου ο Μιγκέλ Θερβάντες (Miguel de Cervantes Saavedra, 1547-1616).
Η ναυμαχία με αριθμούς: Ισπανία: 81 γαλέρες και 24 γαλεόνια και άλλα μικρά σκάφη, 50 φρεγάτες και βριγαντίνια· Γένοβα: 54 γαλέρες και 2 γαλεόνια· Σαβοΐα: 6 γαλέρες· Ιππότες Μάλτας: 3 γαλέρες· Βενετία: 53 γαλέρες και 6 γαλιότσες και 26 φρεγάτες (αρκετές ελληνικές)· Παπικές δυνάμεις: 12 γαλέρες. Ενα σύνολο, δηλαδή, από 317 σκάφη, ενώ οι Τούρκοι παρέταξαν 340 μεγάλα σκάφη.
Μια σειρά πανηγυρικών εκδηλώσεων με πολυποίκιλες εκφάνσεις στο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών πυροδοτήθηκαν από τη θρυλική αυτή επιτυχία: ανοικοδομήθηκαν μνημεία και εκκλησίες, κόπηκαν αναμνηστικά μετάλλια, φιλοτεχνήθηκαν έργα εξαιρετικής ποιότητας, εκφωνήθηκαν ρητορικοί λόγοι, συντέθηκαν ποιήματα και μουσικά έργα.
Γραπτές μαρτυρίες
Παράλληλα, τα γεγονότα της μεγάλης θαλασσινής νίκης του χριστιανικού κόσμου περιγράφηκαν με γλωσσική πολυμορφία σε πληθώρα κειμένων (ιστορίες, χρονικά, αναφορές, ημερολόγια καταστρώματος και κάθε άλλου είδους γραπτή μαρτυρία της περιόδου) και με αυτόν τον τρόπο καταγράφτηκαν ανεξίτηλα στην Ιστορία, σφραγίζοντας την παράδοση των λαών που έλαβαν μέρος σε αυτά.
Στον ιταλικό χώρο, οι συγγραφείς που τύπωσαν έργα τους με αφορμή τη θαλάσσια αναμέτρηση της Ναυπάκτου υπολογίζονται σε 304.
Οι Ισπανοί μετέχουν στο Συνασπισμό επειδή δέχονταν την οθωμανική πίεση στη δυτική Μεσόγειο, στη Βόρεια Αφρική και στα γειτονικά παράλια της Ιβηρικής από τους Τούρκους, κυρίως από τους ομοθρήσκους και συμμάχους τους Αλγερινούς και Μαροκινούς. Δύο χρόνια αργότερα, μετά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, θα στραφούν προς τον Ατλαντικό.
Οι Βενετοί αγωνίζονταν να διατηρήσουν με τις λιγότερες δυνατές απώλειες τους εμπορικούς τους σταθμούς στην ηπειρωτική Ελλάδα και στο αρχιπέλαγος. Βρίσκονταν βέβαια σε διαρκή υποχώρηση, καθώς ενσωματώνονταν οι κτήσεις τους από τον πρώτο βενετοτουρκικό πόλεμο στην οθωμανική επικράτεια.
Οι Ρωμιοί από την εποχή του Σχίσματος ήταν διχασμένοι. Δύο χρόνια μετά, ο Ιερός Συνασπισμός διαλύεται. Ο σουλτάνος ανακτά την ηγεμονική του επιρροή στα βορειοαφρικανικά κρατίδια, καθώς οι ραγιάδες θα περιμένουν δυόμισι αιώνες ακόμα ίσαμε τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, που θα τους προσφέρει την ανεξαρτησία.