Δίκες χωρίς ακροατήριο για τις αστικές διαφορές

Τις δίκες, τα ακροατήρια, τις πολύωρες αναμονές, τις μακρόσυρτες εξετάσεις μαρτύρων, τις αλλεπάλληλες αναβολές στις υποθέσεις για πάσης φύσεως αστικές και εμπορικές διαφορές, που έχουν προκαλέσει «έμφραγμα» στους χρόνους απόδοσης δικαιοσύνης, και που γνωρίζουν όλοι όσοι κατά καιρούς βρέθηκαν ως διάδικοι στα δικαστήρια, επιχειρεί να καταργήσει ο νέος Κώδικας της Πολιτικής Δικονομίας που έχει ήδη ολοκληρωθεί από το αρμόδιο υπουργείο Δικαιοσύνης.

Υστερα από πολλά χρόνια, το νέο νομοθέτημα προβλέπει δύο μόνο στάδια για την εκδίκαση των αστικών διαφορών: την κατάθεση της αγωγής και την έκδοση της απόφασης. Η διαδικασία στο ακροατήριο, με την εξέταση των μαρτύρων, τις αντεγκλήσεις και τις άπειρες αναβολές, καταργείται καθώς πλέον προβλέπεται πως όλη η διαδικασία, ή το μεγαλύτερο μέρος της, θα διεξάγεται μόνον εγγράφως.

Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις:

1. Μόλις θα κατατίθεται η αγωγή για οποιαδήποτε αστική ή εμπορική διαφορά, οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν συνολικά ένα χρονικό διάστημα περίπου 130 ημερών για να καταθέσουν όλα τους τα έγγραφα, να αντικρούσουν αυτά που υποστηρίζει ο αντίδικός τους και να προσκομίσουν ό,τι νομίζουν ότι θα συμβάλει στη διεκδίκησή τους για παροχή έννομης προστασίας.

2. Δίκη στο ακροατήριο δεν θα γίνεται. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αν ο δικαστής, που θα χρεώνεται την υπόθεση, κρίνει ότι απαιτείται η εξέταση και κάποιου μάρτυρα, θα τον καλεί σε ορισμένη ημέρα και χώρο για να τον εξετάσει.

3. Μόλις ο φάκελος της υπόθεσης συμπληρωθεί από τους διαδίκους, ο δικαστής θα μελετά το υλικό που έχουν προσκομίσει και σε συγκεκριμένο χρόνο –αυτό μακάρι να τηρηθεί…– θα εκδίδει την απόφασή του.

4. Η κατάργηση της συζήτησης στο ακροατήριο κρίθηκε αναγκαία από την αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή που ανέλαβε το τιτάνιο έργο βελτίωσης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, καθώς η μακρόχρονη εφαρμογή του ισχύοντος έως σήμερα συστήματος κατέδειξε πως μόνο καθυστερήσεις προκαλούσε και στην ουσία δεν διευκόλυνε τη γρήγορη και ουσιαστική επίλυση των χιλιάδων αστικών διαφορών που φθάνουν κάθε χρόνο στα ελληνικά δικαστήρια.

Αλλωστε, κρίθηκε πως στις αστικές και τις εμπορικές διαφορές, κυρίως από έγγραφα, προκύπτουν όσα οι ενδιαφερόμενοι προτείνουν ή αντιπροτείνουν και ελάχιστα προσθέτουν οι εξεταζόμενοι μάρτυρες.

Η επιχειρούμενη αλλαγή, ο νέος Κώδικας που αναμένεται να ψηφιστεί ώς το τέλος του χρόνου, εκτιμάται ότι θα αλλάξει δραστικά το τοπίο εκδίκασης των αστικών διαφορών και την εικόνα λειτουργίας των πολιτικών δικαστηρίων, τουλάχιστον όπως τη γνωρίσαμε έως σήμερα.

5. Μείζονος σημασίας είναι οι αλλαγές που επιφέρει ο νέος Κώδικας και στο στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης. Οταν πια δηλαδή τα δικαστήρια έχουν αποφανθεί και τη δικαστική κρίση διαδέχεται το στάδιο των πλειστηριασμών.

Οσα μέχρι σήμερα προβλέπονται, και τα οποία καθυστερούν αν δεν ματαιώνουν τους πλειστηριασμούς, καταργούνται. Οι ανακοπές επί ανακοπών (έτσι λέγονται στη νομική ορολογία τα ένδικα μέσα που χρησιμοποιούνται για να μη γίνει ο πλειστηριασμός) θα ισχύουν στο εξής εξαιρετικά περιορισμένα. Μόνο μία φορά πριν γίνει ο πλειστηριασμός και μία μετά θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να καταθέτουν όποιες αντιρρήσεις ή επιχειρήματα έχουν.

6. Σημαντική είναι και η διάταξη που καταργεί την προσωποκράτηση για αστικά και εμπορικά χρέη για όσους αποδεδειγμένα αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Το μέτρο παραμένει μόνο σε ισχύ για εκείνους που, ενώ διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα ικανοποίησης του αντιδίκου τους, δεν το κάνουν εσκεμμένα, αποκρύπτοντας τα οικονομικά μέσα τους ή αρνούνται να συμμορφωθούν προς δικαστικές αποφάσεις.

Επίσης προβλέπεται ότι εγγραφή προσημείωσης σε ακίνητα ή επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης μπορεί να γίνεται όχι μόνον αν κάποιος έχει στα χέρια του διαταγή πληρωμής, αλλά και αν έχει δικαστική απόφαση που τον δικαιώνει.

7. Ιδιαίτερης βαρύτητας είναι και οι αλλαγές που προβλέπονται για τη σύντομη εκδίκαση όλων των διαφορών που προκύπτουν από τον γάμο, για την επιμέλεια, την επικοινωνία των παιδιών, τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων και άλλες που, πια, ενοποιούνται, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με αρκετές πολύ συνηθισμένες διαφορές όπως είναι οι εργατικές, οι μισθωτικές και όσες προέρχονται από τροχαία ατυχήματα.

Εφόσον όλα τα παραπάνω αποτυπωθούν, οριστικά, στον νέο Κώδικα και τεθούν σε εφαρμογή, τότε η εικόνα της απονομής δικαιοσύνης και στη χώρα μας θα αλλάξει ριζικά και θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα επιταχυνθούν όλες οι διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα. Μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα, θα αποδειχθεί στην πράξη εάν έφτασε τελικά η ώρα να γυρίσει σελίδα και η ελληνική Δικαιοσύνη.

πηγή: «Καθημερινή»